Internet jako medium
Wprowadzenie
Obecnie trudno sobie wyobrazić świat bez technologii informacyjno-komunikacyjnych, czyli tak zwanych ICT (information and communication technologies). Ich nieustający rozwój, w połączeniu z postępującym oddziaływaniem na niemal każdy kontekst życia społecznego sprawiają, że coraz częściej mówi się o nowej, hybrydowej (techniczno-fizykalnej) formie rzeczywistości, w której podziały między tym co cyfrowe a analogowe mocno się zatarły [1].
Za te doniosłe zmiany odpowiada w duże mierze rozwój internetu, bez którego trudno byłoby dziś pracować, komunikować się z innymi ludźmi czy też spędzać czas wolny. Obecnie odsetek internautów szacowany jest na \( 62\% \) światowej populacji (około 4,8 mld osób), co w stosunku do 2000 roku stanowi ogromny wzrost o \( 1239\% \) [2].
Czym charakteryzuje się to szczególnie ważne we współczesnym świecie medium, czy też metamedium, które nie tylko stanowi odrębny środek przekazu, ale też zawłaszcza inne media, stając się kanałem przekazu treści z książek, filmów, radia czy prasy [3].
- jest logicznie i globalnie połączony ze sobą poprzez unikalną przestrzeń adresową opartą na protokole internetowym (IP) lub jego późniejszych rozszerzeniach / kontynuacjach;
- jest w stanie obsługiwać komunikację przy użyciu pakietu Transmission Control Protocol / Internet Protocol (TCP / IP) lub jego późniejszych rozszerzeń / następców i / lub innych protokołów zgodnych z IP;
- oraz zapewnia, wykorzystuje lub udostępnia publicznie lub prywatnie usługi wysokiego poziomu obejmujące komunikację i powiązaną infrastrukturę opisaną w niniejszym dokumencie (tj. rezolucji – przyp. DG) [4].
Komercjalizacja („uwolnienie”) i upowszechnienie internetu
Przez niemal trzy pierwsze dekady swojego rozwoju internet – a konkretniej poprzedzająca go sieć ARPANET – stanowił medium wyjątkowo elitarne, gdyż dostęp do jego zasobów miała wąska grupa naukowców związanych z wojskiem i uczelniami wyższymi – najpierw amerykańskimi, a wraz z rozwojem współpracy także wybranymi jednostkami naukowymi na pozostałych kontynentach. Zmiana oblicza internetu i jego przekształcenie zdaniem niektórych badaczy w medium masowe były możliwe dzięki komercjalizacji, co nastąpiło w latach 90. XX w., chociaż jeszcze u swego początku internet łączył niewiele komputerów, do których dostęp miało zaledwie pół procenta ludzi na świecie [5]. Komercjalizacja internetu polegała na jednoczesnej deregulacji, prywatyzacji i otwarciu na usługi komercyjne. W praktyce polegało to na odejściu od modelu centralnego zarządzania sprawowanego przez agencje rządowe w USA w stronę lokalnych sieci utrzymywanych przez komercyjnych operatorów komunikacyjnych [6]. Ta zmiana z jednej strony budziła obawy o upadek wolnościowych ideałów, jakie towarzyszyły twórcom Sieci i zalanie jej treściami marketingowymi, ale z drugiej była niezbędna do jej upowszechnienia, bez którego to medium nie odcisnęłoby takiego piętna na funkcjonowaniu ludzi, firm i instytucji z niemal całego świata. Jak zauważa Manuel Castells, istotne dla rozwoju internetu okazały się także: swobodny dostęp do protokołów komunikacji, możliwość bezpłatnej dystrybucji oprogramowania i jego modyfikacji, a także usieciowione i wspólnotowe wykorzystywanie wytworzonych w internecie treści [7].
Obecnie trudno wskazać aspekt rzeczywistości, który nie został w mniejszym lub większych stopniu przekształcony przez rozwijający się internet. Jednym z najmocniej dotkniętych obszarów jest komunikacja, w ramach której doszło do wytworzenia się nowych interaktywnych oraz hipertekstowych schematów komunikacyjnych przypominających kształtem sieć pająka, w której występuje wiele węzłów, pełniących jednocześnie rolę nadawcy i odbiorcy. Przykładem może być YouTube, który gromadzi i udostępnia materiały wideo opublikowane przez użytkowników portalu, a następnie przekazuje je dalej [8].
Innym przykładem mogą być użytkownicy urządzeń mobilnych podłączonych do internetu, którzy reagują na otrzymywane często w podobnym czasie powiadomienia płynące z wielu aplikacji. Nowe schematy komunikacyjne różnią się znacznie od właściwych dla tradycyjnych mediów jednokierunkowych modeli, w których informacja przekazywana jest z punktu A (nadawcy) do punktu B (odbiorcy), niekiedy nawet bez możliwości bezpośredniej odpowiedzi, co jest stosunkowo proste w realizacji w przestrzeni uspołecznionego internetu i opartych na zasadzie hipertekstu zasobów.
Podsumowanie 1: Internet jako metamedium nowych możliwości
Warto także odnotować, że internet stał się przestrzenią rozwoju społeczności określanych jako piąta władza (fifth estate), które są zaangażowane w mechanizmy kontroli władz oraz podtrzymywania demokracji, prowadzenie krytyki społecznej czy szeroko pojęty aktywizm [10].
Treść zadania:
Skorzystaj z zasobów internetu – a najlepiej jednej z następujących stron www.evolutionoftheweb.com, www.internethalloffame.org/internet-history/timeline lub www.internetsociety.org/timeline/history/ – i wybierz jedno wydarzenie, które twoim zdaniem miało największe znaczenie w historii tego medium. Swoją wypowiedź uzasadnij w 3-5 zdaniach.Bibliografia
1. Kieszak, I.: Czym jest, czym bywa wirtualne?, Silva Rerum 2015, nr 10, dostęp:06.09.20202. InternetWorldStats: World Internet Users and 2020 Population Stats, Internetworldstats.com 2020, dostęp:06.09.2020
3. Filiciak, M.: Internet – społeczne metamedium. [W:] Godzic, W. (Red.), Media audiowizualne, SWPS, Warszawa 2010, s. 105, dostęp:06.09.2020
4. Leiner, B. M, Cerf, V. G., Clark, D. D., Kahn, R. E., Kleinrock, L., Lynch, D. C., Postel, J., Roberts, L. G., Wolff, S.: Brief History of the Internet, Internetsociety.org 1997, p. 17, dostęp:06.09.2020
5. Roser, M., Ritchie, H., Ortiz-Ospina, E.: Internet, Ourworldindata.org 2015, dostęp:06.09.2020
6. Szpunar, M.: Nowe-stare medium. Internet między tworzeniem nowych modeli komunikacyjnych a reprodukowaniem schematów komunikowania masowego, IFiS PAN, Warszawa 2012, s. 46-49, dostęp: 06.09.2020
7. Castells, M.: Galaktyka Internetu. Refleksje nad Internetem, biznesem i społeczeństwem, REBIS, Poznań 2003, s. 35.
8. Hoffman, D., Novak, T.: Marketing in Hypermedia Computer-Mediated Environments: Conceptual Foundations, Journal of Marketing 1996, nr 60, p. 7, dostęp:06.12.2020
9. InternetSociety: How We See the Internet, Internetsociety.org 2020, dostęp:06.12.2020
10. Dutton, W. H.: The Fifth Estate Emerging Through the Network of Networks, Prometheus 2009, Vol. 27, Iss. 1, pp. 1-15.